Polikriz Döneminde Sürdürülebilir Büyüme için Sevilla'dan Güçlü Mesajlar

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi olarak, çağımızın çoklu krizler, kutuplaşma, artan eşitsizlikler ve yerel/uluslararası çatışmalarla dolu karmaşık ortamında, yerel düzeyde sürdürülebilir kalkınmanın önemini bir kez daha vurgulayan önemli bir etkinliği, VI. Yerel Ekonomik Kalkınma Dünya Forumu'nu (VI. YEKF) ele alıyoruz.

1-4 Nisan 2025 tarihlerinde İspanya'nın Sevilla kentinde, "Adil Geçiş, Kalkınma Finansmanı ve Bölgesel Çözümler" temasıyla düzenlenen Forum, yerel ekonomik kalkınmanın (YEK) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları'nın (SKA'lar) gerçekleştirilmesindeki dönüştürücü etkisini güçlü bir şekilde ortaya koydu. 100'den fazla ülkeden 2.500'ü aşkın aktörü bir araya getiren bu küresel buluşma, yerel politikaların uluslararası gündemdeki yerini pekiştirdi.

Yerel Ekonomik Kalkınma: Sürdürülebilir Geleceğin Anahtarı

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından özel ve kamu aktörleri arasında ortaklıkları teşvik eden, yerel kaynakları ve karşılaştırmalı avantajları kullanan bir kalkınma süreci olarak tanımlanan YEK, artık ikincil bir politika olmaktan çıkarak, toplumsal ve kentsel politika gündeminin vazgeçilmez bir ekseni haline gelmiştir. Ekonomik krizler, ulusal politikaların toplumun gerçek ihtiyaçlarına uyarlanmaması ve kurumsal ademi merkeziyetçilik süreçleri gibi faktörler, yerel topluluklardan gelen talepleri artırmış ve yerel yönetimlerin yatırım çekme, istihdam yaratma ve yaşam kalitesini iyileştirme sorumluluklarını çoğaltmıştır.

SKA'ların 2030 hedefine ulaşmakta zorlanılan bu kritik dönemde, YEK, her bölgenin kendine özgü özelliklerini, zorluklarını ve fırsatlarını dikkate alarak daha ilgili ve etkin stratejiler sunmaktadır. YEK stratejileri, şehirlerde ve bölgelerde sürdürülebilir ve kapsayıcı sosyal, çevresel ve ekonomik politikaları entegre etmek için temel araçlar olarak ortaya çıkmaktadır.

VI. YEKDF: Sevilla'dan Küresel Bir Ses

İlk Yerel Ekonomik Kalkınma Forumu'na 14 yıl önce ev sahipliği yapan Endülüs'e geri dönen VI. YEKF, COVID-19 pandemisi sırasında sanal olarak düzenlenen V. Forum'dan dört yıl sonra yüz yüze gerçekleşti. Forum; ulusal, bölgesel ve yerel yönetim temsilcileri ve dernekleri; sivil toplum kuruluşları ve ağları; sosyal ve dayanışma finans ve ekonomi kuruluşları (EFSS); Birleşmiş Milletler (UNDP, ILO dahil); kalkınma ajansları; özel sektör, bilgi sektörü ve çok paydaşlı ortaklıklar gibi geniş bir aktör yelpazesini bir araya getirdi.

Forum boyunca altyapı yatırımları, gıda güvenliği ve egemenliği, bakım ekonomisi, satınalma uygulamaları, vergi teşvikleri, enerji geçişi, ekoturizm, döngüsel ekonomi, insana yakışır iş, kamu-toplum ve kamu-özel ortaklıkları, mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler), bankacılık ve kredi, havaleler, barış inşası ve dijital dönüşüm gibi çok sayıda tema derinlemesine ele alındı. Ayrıca, kadınlar, gençler, engelliler, yerli halklar gibi belirli nüfus gruplarının yanı sıra kırsal alanlar, sınır bölgeleri, küçük ada gelişmekte olan devletler (SIDS) ve orta ölçekli şehirler gibi özel coğrafi alanların ihtiyaçlarına ve zorluklarına odaklanıldı. Uluslararası Kooperatifler Yılı'nda düzenlenmesi nedeniyle kooperatiflerin "Kooperatifler daha iyi bir dünya inşa ediyor" temasına uygun olarak sürdürülebilir, kapsayıcı ve dirençli yerel ekonomiler inşa etmedeki olumlu etkisi de kabul edildi.

Sevilla Bildirgesi: Temel Vurgular

VI. YEKDF delegasyonları, Uluslararası Komite'nin önerisi üzerine hazırladıkları Sonuç Bildirgesi'nde şu temel mesajları ve anlaşmaları kabul etti:

Adil Geçişler ve Sosyal Adalet: YEKDF, ekolojik, dijital ve sosyal geçişlerin yol açtığı zorluklarla mücadelede somut adımlar atmak için kilit bir platform olarak tanındı. Bu dönüşümlerin, özellikle kadınlaşmış, kayıt dışı veya savunmasız sektörlerde yol açtığı güvencesizlik ve eşitsiz etkiler ele alındı. İşçilerin işgücü haklarına ve sosyal korumaya erişimini sağlayarak kayıtlı ekonomiye geçişin desteklenmesi vurgulandı. Çatışma ve afet kaynaklı krizlerin sosyal ve sivil diyalog ve tüm aktörlerin karar alma süreçlerine dahil edilmesi yoluyla ele alınmasının önemi belirtildi. İnsana yakışır istihdam, yenilikçilik, sürdürülebilirlik, kamu hizmetlerine evrensel erişim ve ekonomik ve iklim direnci için yerel ve bölgesel kamu politikalarının güçlendirilmesinin aciliyeti yinelendi. Sosyal adalet, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılığın –eşitsizliğin çoklu boyutlarını tanıyan kesişimsel bir perspektifle ve kadınların aktif katılımını sağlayarak– gerçekten dönüştürücü bir kalkınma için vazgeçilmez olduğu vurgulandı. Sosyal ve dayanışma ekonomisi, yeşil ve mavi ekonomi, satın alma uygulamaları, gece ekonomisi ve bakım ekonomisi gibi anahtar ekonomik sektörlerin üçlü adil ve sürdürülebilir bir geçiş için teşvik edilmesi çağrısı yapıldı. Kalkınma işbirliği aktörlerinin, SKA'ların uygulanması için kilit bir unsur olarak yerel ve bölgesel yönetimleri, yetkinliklerini ve finansmanlarını kararlılıkla desteklemesi istendi.

Kalkınma Finansmanı ve İşbirliği: Forum, yerel ve bölgesel yönetimler, sivil toplum, özel sektör, özel yatırımcılar, kamu kalkınma bankaları ve uluslararası kuruluşlar arasında her bölgeye uyarlanmış çözümler inşa etmek için bir işbirliği alanı olarak değerini yeniden teyit etti. Yerel ekonomik kalkınma ve tüm nüfuslara kamu hizmeti sunumu için yeterli kaynakları garanti eden adil, ademi merkeziyetçi ve ilerici bir finansal mimari için çağrıda bulunuldu. Bu stratejinin sübvansiyerlik, ortak sorumluluk ve adalet ilkelerine dayanması gerektiği belirtildi. Bu sayede, refah üreten, yapısal eşitsizlikleri azaltan ve yerel üretim sistemlerini uzun vadeli bir vizyonla güçlendiren politikaların uygulanması mümkün olacaktır.

Bölgesel Gelişim Modelleri ve Bakım Ekonomisi: Yerel üretimi, sosyal uyumu ve çevresel ve kentsel-kırsal dengeyi güçlendiren bölgesel kalkınmaya dayalı ekonomik modeller savunuldu. Eşit fırsatları garanti eden altyapıların, kamu hizmetlerinin ve kurumsal çerçevelerin, orta ölçekli şehirlerin kilit rolüyle güçlendirilmesinin aciliyeti belirtildi. İnsanların, doğanın ve gezegenin refahının ekonomik kalkınmanın merkezinde olması, sürdürülebilirlik, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kaynaklara adil erişimin sağlanması gerektiği vurgulandı. Bakım ekonomisinin, eşitlikçi ve sürdürülebilir bölgeler inşa etmenin temel sütunlarından biri olarak bu bütüncül yaklaşımın bir parçası olduğu ve sosyal ve dayanışma ekonomisinin bir bakım ekonomisinin geliştirilmesindeki olumlu rolü kabul edildi.

Geleceğe Yönelik Taahhütler ve FfD4'e Özel Öneriler

Forum, YEKDF sürecinin küresel gündemdeki rolünü ve güncel çok taraflı süreçlere katkısını daha da ilerletmeyi taahhüt etti. Bu ivmenin, Forum'un yönetişiminin güçlendirilmesi ve yerel ekonomik kalkınmayı küresel çözümlerin merkezine konumlandırmak için güçlü ve çeşitli bir çok paydaşlı ortaklığın sağlamlaştırılması ile el ele gitmesi gerektiği belirtildi. Sürecin sürekliliğini sağlamak, aktörler arasındaki eklemlenmeyi kolaylaştırmak ve taahhütlerin uygulanmasına eşlik etmek için istikrarlı ve kalıcı bir YEKDF Küresel Sekretaryası'nın önemi vurgulandı. YEKDF'nin ulusal ve bölgesel forumlarla, ayrıca ikinci Dünya Sosyal Kalkınma Zirvesi gibi stratejik uluslararası alanlarla eklemlenmesinin geliştirilmesi çağrısı yapıldı.

VI. YEKF'nin bir sonucu olarak, YEK'i teşvik eden ajanslar/aktörler ve diğer araçların küresel bir işbirliği alanının yapılandırılması desteklendi. Bu alan, mevcut ağları, ajansları ve araçları YEKF markası altında bir araya getirecek, diyaloğu, değişimi, haritalamayı, eğitimi ve teknik işbirliğini kolaylaştıracaktır. Ayrıca, VII. YEKDF'ye yönelik sürecin başlatılması ve Forum'un sürekliliğini, kapsayıcılığını ve etkisini sağlamak için bir yol haritası tanımlanması da kararlaştırıldı.

Son olarak, YEKF, FfD4 ve diğer çok taraflı alanlara özel finansman önerilerini iletti:

• Yerel ve bölgesel yönetimlerin, ulusal kaynakları tamamlayıcı finansman seferberliğinde ve sürdürülebilir ve kapsayıcı yerel ekonomik kalkınmanın somut olarak canlandırılmasında kilit ortaklar olarak stratejik rolünün açıkça tanınması.

• FfD süreci aracılığıyla, finansmanın yerelleşmesini izlemek ve ilerlemesini teşvik etmek için resmi bir hükümetlerarası alan oluşturulması.

• Nüfusun geleceğini güvence altına almak için gerekli sürdürülebilir ve dirençli yatırımları finanse etmek amacıyla yerel zenginliği ve kaldıraç etkisini artırmak amacıyla mali özerklik ve ademi merkeziyetçiliğin sağlanması, özellikle bölgelerin adaptasyon finansmanı alanında.

• Deneyimlerin yatay paylaşımının ve sosyal ve dayanışma finansman araçlarının mevcut finansman şemalarına entegrasyonunun teşvik edilmesi.

• Tüm kalkınma finansmanı gündeminde toplumsal cinsiyet dönüştürücü, bakım odaklı ve dayanışmacı çözümlerin teşvik edilmesi, bakım politikalarının ve sistemlerinin uygulanmasında kamu yatırımlarına öncelik verilmesi. Bu bağlamda, Küresel Bakım İttifakı'nın çalışmalarının genişletilmesi ve kalkınmanın merkezinde refah, yaşamın sürdürülebilirliği ve sosyal adaletin olduğu bir bakım toplumuna dayalı küresel finansal mimaride bir değişimin desteklenmesi.