TR42 2024-2028 Bölge Planında Bolu Analizi

Yayın Tarihi: 14.08.2025
Rapor No: ESA-BN-2025-04


Yönetici Özeti

Bu bilgi notu, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı internet sitesinde yayınlanan TR42 Doğu Marmara Bölgesi 2024-2028 Bölge Planı'nda Bolu ili ve ilçeleri için belirlenen stratejik hedefleri, fırsatları ve öngörülen gelişim senaryolarını özetlemektedir.

Plan, Bolu'yu sosyo-ekonomik gelişmişlik (SEGE-2017'de Türkiye 13.'sü) ve kişi başı gelir (2021'de 10.266 $ ile Türkiye 10.'su) açısından güçlü bir konumda tanımlamaktadır. Bolu, ulusal stratejide "Potansiyel Rekabetçi İl" olarak sınıflandırılmış olup, bu potansiyelini dört mevsim turizm, katma değerli tarım-hayvancılık ve niş sanayi alanlarında realize etmesi hedeflenmektedir.

Planın Bolu için öngördüğü temel stratejiler şunlardır:

Turizmde Markalaşma: Doğa, kış, sağlık ve gastronomi turizmini entegre ederek Bolu'yu ulusal ve uluslararası bir destinasyon haline getirmek.
Tarımsal Üretimde Katma Değer: Özellikle kanatlı sektörü, coğrafi işaretli ürünler ve kırsal kalkınma odaklı projelerle tarımsal verimliliği ve geliri artırmak.
Mekânsal Uzmanlaşma: Bolu Merkez, Gerede gibi "gelişim odakları" ve Mudurnu-Göynük gibi "kültür koridorları" ile ilçeler bazında özelleşmiş kalkınma modelleri uygulamak.

Bu çerçevede, Üniversitemizin AR-GE, nitelikli insan kaynağı ve bölgesel iş birlikleri konularında plana yön verecek kritik bir aktör olduğu değerlendirilmektedir. Raporun tamamı, ilimizin gelecek vizyonuna dair detaylı bir yol haritası sunmaktadır.


1. Giriş

Bu not, Merkezimiz tarafından incelenen ve Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova illerini kapsayan "TR42 Düzey-2 Bölgesi Bölge Planı (2024-2028)" dokümanından Bolu iline yönelik bulguları ve stratejik çıkarımları sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Plan, bölgenin "Dirençli, Rekabetçi ve Öğrenen" bir yapıya dönüşümünü hedeflerken, Bolu bu vizyonun önemli bir parçası olarak konumlandırılmıştır.
 

2. Bolu'nun Plandaki Genel Konumu ve Sosyo-Ekonomik Göstergeleri

  • Yüksek Gelişmişlik Düzeyi: Bolu, SEGE-2017 sıralamasında Türkiye genelinde 13. sırada yer alarak yüksek bir yaşam standardı ve gelişmişlik seviyesine sahiptir. Bolu Merkez ilçesi, 973 ilçe arasında 83. sırada yer almaktadır.
  • Güçlü Ekonomi: 2021 yılı verilerine göre 10.266 $ kişi başı GSYH ile Türkiye'de ilk 10 il arasındadır.
  • Stratejik Konumlandırma: Ulusal Bölgesel Gelişme Stratejisi (BGUS) çerçevesinde Bolu, "Rekabetçilik - Potansiyel Rekabetçi İller" kategorisinde yer almaktadır. Bu, ilin mevcut rekabet avantajlarını daha da geliştirme potansiyeline işaret etmektedir.
 

3. Ana Sektörler ve Stratejik Hedefler

a) Bolu'nun Lokomotif Sektörü: Dört Mevsim Turizm
Plan, Bolu'yu bölgenin en önemli turizm destinasyonu olarak tanımlamaktadır.

  • Doğa ve Kış Turizmi: Abant, Yedigöller, Gölcük ve Kartalkaya gibi markaların altyapısının güçlendirilmesi ve yeni alternatif turizm türleri (Bolu Dağ Kızağı Tesisi Projesi) ile çeşitlendirilmesi hedeflenmektedir.
  • Sağlık ve Termal Turizm: Mevcut termal kaynakların verimliliğini artırmaya yönelik SCADA sistemi gibi teknolojik altyapı yatırımları ve Geriatri Turizmi Yaşlı Bakım Kompleksi gibi yenilikçi projeler planda öne çıkmaktadır.
  • Gastronomi Turizmi: Mengen markası üzerine inşa edilecek gastronomi rotaları ve etkinliklerle Bolu'nun bu alandaki liderliğinin pekiştirilmesi amaçlanmaktadır.
 

b) Sanayi: Nitelikli ve Sürdürülebilir Üretim

  • Bolu'daki mevcut 4 OSB'nin Tekstil, Orman Ürünleri ve Metal sektörlerindeki gücü korunurken, Dörtdivan OSB'nin faaliyete geçmesi planlanmaktadır.
  • Gerede Deri Sanayisi, çevresel sürdürülebilirlik odaklı projelerle (Deri Ürünleri Geri Kazanım Tesisi) modernize edilecektir.
  • Beyaz eşya yan sanayi ve savunma sanayi gibi alanlarda yeni yatırım fırsatları öngörülmektedir.
 

c) Tarım ve Hayvancılık: Katma Değer ve Markalaşma

  • Bolu, Türkiye'nin kanatlı et üretiminin merkezi konumunu pekiştirecektir.
  • Seben elması ve Mengen peyniri gibi coğrafi işaret potansiyeli taşıyan ürünlerin markalaşması ve katma değerinin artırılmasına yönelik projeler desteklenecektir.
  • Kırsal Kalkınma Projeleri: Seben Meyve Kurutma Tesisi ve Göynük Eriğinden Lokum İmalatı gibi projelerle tarımsal ürünlerin işlenerek pazarlanması hedeflenmektedir.


4. Mekânsal Gelişim Senaryoları ve Odak Alanlar

Plan, Bolu için ilçelerin potansiyellerine göre özelleşmiş gelişim senaryoları sunmaktadır:

  • Bolu Gelişim Odağı: Ticaret, hizmetler ve turizmin merkezi.
  • Gerede Gelişim Odağı: Sanayi, lojistik ve ulaşım kavşağı.
  • Mengen-Yığılca Gelişim Odağı: Gastronomi, ormancılık ve eko-turizm.
  • Mudurnu-Göynük-Taraklı Koridoru: Tarihi İpek Yolu üzerinde bir kültür ve inanç turizmi destinasyonu.
  • Seben-Kıbrıscık Koridoru: Tarım, hayvancılık ve doğa turizmi odaklı kırsal kalkınma aksı.


Sonuç ve Değerlendirme

TR42 Bölge Planı, Bolu'nun İstanbul ve Ankara metropolleri arasındaki stratejik konumunu kullanarak, ilin turizm, nitelikli tarım ve sürdürülebilir sanayide ulusal bir marka haline gelmesi için somut bir vizyon sunmaktadır.

Üniversitemiz, bu vizyonun hayata geçirilmesinde;

  • Turizm ve gastronomi alanında nitelikli insan kaynağı yetiştirerek,
  • Tarımsal üretimde verimliliği artıracak AR-GE çalışmaları yaparak,
  • Sanayinin ihtiyaç duyduğu teknolojik dönüşüm için bilgi ve danışmanlık sağlayarak,
  • Bölgesel kalkınma aktörleri arasında bir köprü görevi görerek kilit bir rol oynayacaktır.

Merkezimiz, planın izleme ve değerlendirme süreçlerine akademik katkı sunmaya devam edecektir.

Kaynak: 
https://www.sanayi.gov.tr/bolgesel-kalkinma-faaliyetleri/strateji-belgeleri